In de enorme informatiestroom over COVID-19 lijkt er ook een rol voor POCUS te zijn bij de opvang en triage van patiënten met verdenking op COVID-19. In samenwerking met DEUS hebben wij een protocol gemaakt om inzicht te geven in de mogelijke toepassing van longechografie bij deze patiënten, waarbij met name aandacht is voor de herkenning van pleurale en longafwijkingen die passen bij COVID-19, de echotechniek zelf en de verslaglegging hiervan.
Korte samenvatting protocol:
Bij COVID-19 kunnen de onderste luchtwegen betrokken zijn, vaak resulterend in een perifere longziekte welke de afwijkingen geschikt maakt voor detectie met echografie. Op basis van de eerste data uit China lijkt longechografie verricht voor COVID-19 vergelijkbare resultaten te geven als een CT-thorax. Bij COVID-19 gevonden echografische afwijkingen passen bij het beeld van een virale pneumonitis met onder andere verdikking of onregelmatigheid van de pleura, enkele of gefuseerde B-lijnen en subpleurale of lobaire consolidaties, vaak multilobair en bilateraal. De zichtbare afwijkingen hangen af van de uitgebreidheid van de ziekte.
Patiënt met COVID-19. Echografische afwijkingen: verdikte pleurale lijn, subpleurale consolidaties en gefuseerde B-lijnen. Image courtesy of Dr. Marco Garrone via The Pocus Atlas
Patiënt met COVID-19. Echografische afwijkingen: confluerende B-lijnen en subpleurale consolidatie.
Image courtesy of Fritz Fuller via The Pocus Atlas
Rol van POCUS
Op dit moment is de exacte rol van longechografie en CT-thorax bij het diagnosticeren van COVID-19 in de Nederlandse situatie nog niet duidelijk. Er is bij grote toename van het aantal te verrichten CT’s een mogelijk probleem in de doorstroming van patiënten en beschikbaarheid van de CT voor non-COVID pathologie. Daarnaast is het desinfecteren van een CT tussen patiënten nog een vertragende factor. Bovendien is er bij het gebruik van CT natuurlijk stralingsbelasting.
Longechografie lijkt met name van toegevoegde waarde te kunnen zijn bij het aantonen van afwijkingen die bij COVID-19 passen wanneer een verdenking of onzekerheid over de diagnose bestaat. Daarnaast kunnen ook alternatieve oorzaken van dyspnoe opgespoord worden die in de COVID-19 tijd wel eens kunnen worden vergeten. De combinatie van longechografie met echo cor en vena cava inferior kunnen zowel bij dyspnoe als bij shock of onverklaarde hypotensie van meerwaarde zijn.
Een mogelijke toepassing is echografie in combinatie met klinisch beeld en vitale parameters om versnelde triage toe te passen indien er zich een groot aantal patiënten aanbiedt. Daarnaast moet men realiseren dat COVID-19 nooit kan worden uitgesloten met behulp van echografie, omdat de onderste luchtwegen niet altijd betrokken zijn.
Verzameling online bronnen en literatuur
- DEUS COVID-19
- fanofEM: De basisprincipes van longechografie
- fanofEM: Longechografie bij een patiënt met dyspnoe
- Richtlijn reinigen echoapparaat
Echografische afwijkingen bij COVID-19
Auteur: Svenja Haak, AIOS SEH Isala
Reviewers:
Emile van der Have, SEH-arts KNMG Medisch Centrum Leeuwarden & Vincent Rietveld, SEH-arts KNMG Dijklander Ziekenhuis Hoorn/founder of DEUS
Mooie protocol, heldere handreiking. Dank!